Το Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου εγκαινιάστηκε το 1986 μέσω των προσπαθειών της Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής (Ε.ΜΕ.Λ.) που ιδρύθηκε το 1984 (Απόφ. 2427/1984 Πρωτ. Αθηνών) και αποτελεί τον σύλλογο των επιστημόνων της ευρύτερης περιοχής της Λαυρεωτικής, αναγνωρισμένο από το ΥΠΠΟΑ ως μη κερδοσκοπικό Ν.Π.Ι.Δ. που επιδιώκει πολιτιστικούς σκοπούς (ΦΕΚ Β/1401/22.10.2001). Είναι μέλος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Επιτροπής για την Προστασία της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (TICCIH).Το Ορυκτολογικό Μουσείο συγκροτήθηκε και άρχισε να λειτουργεί από το 1986 (εγκαινιάστηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 1986) και στεγάστηκε σε ένα μικρό διατηρητέο βιομηχανικό κτήριο, από τα σωζόμενα τμήματα του «Μεταλλοπλυσίου» της «Εταιρείας των Μεταλλουργείων Λαυρίου» («Ελληνικής Εταιρείας», 1873-1927), που είχε ανεγερθεί το 1875.
Το Μουσείο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του μεταλλειολόγου Ανδρέα Κορδέλλα (1836-1909), η επιστημονική εργασία του οποίου συνέβαλε στην επανεκμετάλλευση των αρχαίων μεταλλούχων καταλοίπων (σκωρίες, εκβολάδες) και των αρχαίων μεταλλείων του Λαυρίου στα νεότερα χρόνια. Στον περίβολο του Μουσείου, η Ε.ΜΕ.Λ. ανήγειρε το μνημείο του με ανάγλυφη τη μορφή του, φιλοτεχνημένο από το μέλος της, γλύπτρια Ειρήνη Χαριάτη (1918-2009), τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν στις 20 Μαΐου 1990.