Παλαιά Αγορά (Ψαραγορά) Λαυρίου

  • Αρχική
  • Παλαιά Αγορά (Ψαραγορά) Λαυρίου

Ανατολικά του νοτίου τμήματος της κεντρικής πλατείας και σε μικρή απόσταση απ’ αυτήν βρίσκεται ένα κτηριακό συγκρότημα που αποτελεί την αγορά του Λαυρίου, γνωστή και ως «ψαράδικα». Η εν λόγω αγορά κατασκευάστηκε το 1885 από την Ελληνική Εταιρεία, η οποία και νοίκιαζε τους χώρους της σε εμπορευόμενους. Ακόμη και σήμερα λειτουργεί ως ψαραγορά και κρεαταγορά όπως και στο παρελθόν. Το εν λόγω κτηριακό συγκρότημα είναι κτισμένο σε σχήμα Π με στοές και πεσσούς στα τρία μέρη του εσωτερικού ανοιχτού χώρου, οι οποίοι διακόπτονται στο επάνω μέρος της για να υπάρξουν αριστερά και δεξιά δύο είσοδοι επιπλέον –πλην της κεντρικής –δύο ανοιχτές και δύο σκεπαστές για την εύρυθμη λειτουργία της. Πρόκειται για τις οδούς Ερμού και Ανδρέου Αλεξάνδρου. Έτσι τις τρεις πλευρές της αυλής της αγοράς περιστοιχίζει μία στοά με πεσσούς-αντί κιονοστοιχίας- που δίνουν έναν άλλο τόνο στην όλη σύνθεση. Σύμφωνα με τον Φ. Στεφανόπουλο, τα παραπάνω αναφερόμενα δίνουν συγκεκριμένα έναν τόνο πριμιτιβισμού στην όλη σύνθεση, «αντάξιο των πρωτεργατών του Νεοκλασικισμού, ενός Boullee ή ενός Ledoux».

 

Εξωτερικά το κτηριακό αυτό συγκρότημα διαθέτει διαδοχικές τοξοστοιχίες και περιμετρικά οι όψεις του συγκροτήματος παρουσιάζουν ενδιαφέρον με τη μορφολογική ποικιλία των ανοιγμάτων ενώ στις πλάγιες εξωτερικές πλευρές αξιοπρόσεχτη είναι η αντιπαράθεση μεταξύ των ορθογωνίων ανοιγμάτων και των τοξοστοιχιών. Εσωτερικά τώρα δίνεται η εντύπωση του αιθρίου. Στο μέσον του εσωτερικού χώρου που λειτουργεί, όπως είπαμε, ως αίθριο σώζεται το συντριβάνι με το μοναδικό φανοστάτη, που έχει διασωθεί. Ο δρόμος είναι λιθόστρωτος και υπάρχει σύστημα αποχέτευσης. Η αγορά χαρακτηρίζεται από αρμονία στη μορφολογική έκφραση και στη λειτουργική της φύση, χαρακτηριστικό που αποτελεί άλλωστε μια από τις χαρακτηριστικές μέριμνες του νεοκλασικισμού από τις πρώτες εμφανίσεις του ύφους. Αυτού λιπόν του είδους και του ύφους την έκφραση τη βλέπουμε και την παρατηρούμε εδώ στο Λαύριο, με το τελευταίο διάστημα του νεοκλασικισμού να έχει εισχωρήσει στην ανεπιτήδευτη αρχιτεκτονική των μαστόρων. Ο πρωτογονισμός παρ’ όλο που έχει τα κύρια αίτια του σε οικονομικούς λόγους, αρμόζει σ’ ένα κτηριακό συγκρότημα της Αγοράς.

 

Η αγορά εθιμικά έδωσε το όνομά της σε όλο το κέντρο της πόλης, όχι μόνο ως τόπος εμπορικών συναλλαγών, αλλά και ως χώρος συνάντησης και διαλόγου των πολιτών, ανταλλαγής αισθημάτων και ιδεών, δράσης και λειτουργίας , χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν πως μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με τη λειτουργία της αγοράς των πόλεων της αρχαιότητας. Το οικοδομικό τετράγωνο αμέσως δυτικά της αγοράς είχε κατασκευασθεί από την Ελληνική Εταιρεία, και οι χώροι του νοικιάζονταν σε εμπόρους. Στο μέσον των εν σειρά ισογείων χώρων του υψώνεται ένας μικρός πρώτος όροφος με ένα αέτωμα που καμαρώνει ελεύθερο, χαρακτηριστικό δείγμα νεοκλασικισμού για τονισμό των μερών. Ο χώρος αυτός στις αρχές του 20ου αιώνα στέγαζε τα γραφεία του σωματείου των Τεχνιτών Μεταλλείων Λαυρίου.