Το Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου ιδρύθηκε στη θέση της παλαιάς Γαλλικής Εταιρείας Λαυρίου (Compagnie Française des Mines du Laurium) το 1992, με πρωτοβουλία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στοχεύοντας στη φιλοξενία και προώθηση ερευνητικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Οι εγκαταστάσεις του ΤΠΠΛ περιλαμβάνουν βιομηχανικούς, εργαστηριακούς και επαγγελματικούς χώρους υψηλής αισθητικής και αρχιτεκτονικής αξίας, οι οποίοι χτίσθηκαν στην πλειονότητά τους κατά τη χρονική περίοδο 1875-1940. Αποτελείται από κτίρια διοίκησης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας και εμπλουτισμού μεταλλευμάτων που εξακολούθησαν να στεγάζουν βιομηχανική δραστηριότητα μέχρι το 1988. Στα 120 χρόνια βιομηχανικής λειτουργίας τους, τα κτήρια του ΤΠΠΛ υπέστησαν σημαντικές μετατροπές, συμπληρώσεις και προσθήκες, προκειμένου να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της τεχνολογικής εξέλιξης.
Σήμερα, το Πάρκο διαθέτει ενιαίο χώρο 245 στρεμμάτων, ο οποίος περιλαμβάνει 41 κτιριακές μονάδες συνολικού εμβαδού 25.000 τ.μ., και έχει κηρυχθεί ενιαίο διατηρητέο μνημείο, από το Υπουργείο Πολιτισμού. Μέχρι σήμερα, έχουν αποκατασταθεί 80 στρέμματα εγκαταστάσεων με αρκετά κτίρια, αναδεικνύοντας το ΤΠΠΛ ως μοναδικό μνημείο βιομηχανικής αρχαιολογίας και αρχιτεκτονικής. Τα βιομηχανικά κτίρια έχουν ανακατασκευαστεί συνδυάζοντας την ανάδειξη της ιστορικής μορφής με τη σύγχρονη λειτουργικότητα. Στεγάζουν αρκετές νέες και καινοτόμες επιχειρήσεις, εργαστήρια του ΕΜΠ καθώς επίσης και ιδρύματα πολιτισμού και τέχνης.
Στις εγκαταστάσεις του Πάρκου, πολλές αναπτυξιακές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες φιλοξενούνται μόνιμα με την υποστήριξη του ΕΜΠ. Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου (ΚΠΕΛ) αναπτύσσει μια ποικιλία δραστηριοτήτων που απευθύνονται σε μαθητές, καθηγητές και στην ευρύτερη τοπική κοινότητα. Αυτές οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων με στόχο την περιβαλλοντική πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση, τη διοργάνωση σεμιναρίων που απευθύνονται σε όλα τα εκπαιδευτικά στάδια με τη βοήθεια ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων, μη κερδοσκοπικών οργανισμών κ.λπ., την ανάπτυξη τοπικών, εθνικών και διεθνών συνεργασιών με πανεπιστήμια, περιβαλλοντικούς οργανισμούς κ.λπ. , καθώς και άλλες δραστηριότητες για τη διάδοση γνώσεων και ευαισθητοποίησης του κοινού.
Η υλοποίηση του Μουσείου Μεταλλείας & Μεταλλουργίας Λαυρίου βρίσκεται σε εξέλιξη με τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και του ΕΜΠ. Όταν ολοκληρωθεί, θα είναι ένα μοναδικό μουσείο στο είδος του,σε εθνικό επίπεδο τουλάχιστον.